آیا رویدادهای غرب آسیا در موضوع برجام نقشی خواهد داشت؟
مرتضی مکی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت و گو با راهبرد معاصر، با اشاره به خواسته فرانسه و آلمان برای بازگشت سریع ایران به میز مذاکره گفت: تلاش فرانسه و آلمان در خصوص بازگشت به مذاکرات و احیای برجام در چارچوب سیاست خارجی و امنیتی این دو کشور و اتحادیه اروپا نسبت به برجام باید نگاه شود. ما شاهد افزایش تنش ها در افغانستان و طور کل خاورمیانه هستیم که متاسفانه چشم اندازی از پایان بحران ها یا مدیریت این بحران ها دیده نمی شود. همین امر باعث شده برجام برای دولت های اروپایی از اهمیت زیادی برخوردار باشد به خصوص برای فرانسه و آلمان که جزو کشورهای پیشروی اتحادیه اروپا هستند و معمولاً نقش تعیین کننده ای در سیاست خارجی و امنیت این اتحادیه دارند.
وی اظهار کرد: برای اروپایی ها مهم است که این دستاورد را حفظ کنند و اگر برجام به خطر بیفتد، قدرت نرم دولت های اروپایی برای مدیریت تنش ها در مناطق خاورمیانه آسیب خواهد دید. کشورهای اروپایی به خوبی در افغانستان دیدند که اگر می خواهند و پیرو سیاست های امریکا باشند عملاً دست آنها خالی است و بازنده اصلی میدان ها هستند و باید نقش موثرتر و فعال تر در مسائل بحرانی منطقه ایفا کنند.
مکی در ادامه افزود: اگر بخواهند این نقش را از طریق قدرت نرم پیگیری و احیا کنند برجام شروع خوبی برای ایفای نقش است. اگر برجام احیا نشود و عملاً مرگ کامل آن اعلام شود قطعاً تبعات این مسئله متوجه کشورهای اروپایی و افزایش تنش در منطقه خاورمیانه خواهد بود، به همان میزان نقش کشورهای اروپایی در تحولات منطقه کاهش می یابد. آنها مثل امریکایی ها از قدرت نظامی بالا و موثر برخوردار نیستند تابه موقع در تنش ها مداخله کنند و آنها را مدیریت کنند.
او تصریح کرد: بحران های منطقه خاورمیانه در طی چند سال گذشته به خوبی ناکامی کشورهای اروپایی را نشان داده و آنها به این نتیجه رسیده اند اگر بخواهند این نقش را ایفا کنند باید از ظرفیت های قدرت نرم خود بیشتر و بهتر استفاده کنند. احیای برجام در این چارچوب قابل بررسی است و تلاشی که آنها برای بازگشت ایران به میز مذاکرات وین می کنند قابل توجه است. ضمن اینکه اگر برجام احیا شود برای جمهوری اسلامی ایران نقش موثرتری را ایجاد می کند که بتواند مناسبات خوبی با همسایگان و هم با کشورهای اروپایی داشته باشد.
مکی در خصوص سیاست نهایی اروپایی ها با توجه به مواضع بایدن در قبال برجام گفت: واقعاً پیش بینی آینده سخت تر شده است حتی خبرهایی که از دولت جدید به گوش می رسد مشخص کننده وضعیت نهایی مذاکرات نیست. اگر بخواهند ریل موضوع مذاکره برجام به همین صورت پیش برود امیدها به احیای برجام کاهش می یابد.
او در ادامه پاسخ داد: ضرورت ها و الزامات اقتصادی ایران نشان داده که از موضوع لغو کامل تحریم ها نمی توان به آسانی گذشت. خیلی از اتفاقات در کشور است که خواسته یا ناخواسته با موضوع تحریم ها و برجام گره خورده است. تا زمانی که ایران به پول نفت خود نرسد و بدهی هایی که کشورها طلب دارد دریافت نکند، برنامه و پروژه اقتصادی به کندی پیش خواهد رفت. لزوم امروز جامعه رفع مشکلات اقتصادی بوده به موازات این مسئله، مسائل اصلی اجتماعی و مبارزه با فساد را پیش ببریم.